Koinot shunchalik kattaki, ongimiz uchun uning hajmini tasavvur qilish juda qiyin. Lekin yaxshi bir solishtiruv bor: Yer sayyorasidagi eng katta cho‘l hisoblanuvchi Sahroyi Kabirning cheksiz qumlarini ko‘z oldingizga keltiring, koinotdagi Yer sayyorasi bu — o‘sha cho‘ldagi kichik qum zarrasi.
Koinot milliarddan ortiq galaktikani ham o‘z ichiga oladi...
GALAKTIKA
Galaktika bu — yulduzlar, gaz, chang va qora materiya yig‘indisi. U millionlab yulduzdan iborat bo‘lib, ularning aksariyati bizning Quyoshimizdan ancha katta va o‘z Quyosh tizimlariga ega.
Bilasizmi, galaktikalar millionlab yulduzdan 100 milliardgacha yulduzni qamrab olishi mumkin va ular odatda o‘z o‘qlari atrofida g‘ildirak kabi aylanadi.
Biz ham bu galaktikalardan birida joylashganmiz. Bizning galaktikamiz “Somon yo‘li” deb ataladi, u yumaloq va yassi, shakli esa spiralsimon.
Galaktikamizda kuzatadigan millionlab yulduzlar “Somon yo‘li”ni hosil qiladi.
Yulduz turkumlari bu — Yerdan ko‘rinadigan va birgalikda ma’lum shakllarni hosil qiluvchi yulduzlar guruhi. Yulduz turkumlarini tashkil etuvchi yulduzlar aslida bir-biridan juda uzoqda joylashgan bo‘lishi mumkin.
Tungi osmonda ko‘rish mumkin bo‘lgan eng yorqin yulduz turkumlar sirasiga quyidagilarni kiritish mumkin: Orion — uch yulduzli kamarga ega burchakli “sakkiz”; Katta ayiq — yetti yulduzdan iborat cho‘mich yoki o‘roq; Kassiopeya — W yoki M harflariga o‘xshash turkum.
