“Hasharot” soʻzi koʻpchilikning ongida nima bilan bogʻliq? Odatda bu chivin, pashsha, kuya va qoʻngʻiz kabi zararli yoki chumoli, asalari, ari, shuningdek, kapalak kabi jozibali hasharotlarni eslatadi. Agar odamlardan boshqa hasharotlarni ham eslash soʻralsa, ular yana bir nechta turlarni aytishi mumkin. Siz hasharotlarning aslida qancha turi borligini bilasizmi?

Balki, bu sizni juda hayratda qoldirar, lekin ularning 2 000 000 dan 3 000 000 gacha turli xil turi mavjud. Olimlar atigi 625 000 turini tasniflab bergan. Bir kun kelib, hozirgi vaqtda mavjud hasharotlarning har bir alohida turi tasniflanishi deyarli dargumon. Dunyoda tirik mavjudotlarning hasharot turlari soniga hech boʻlmaganda biroz boʻlsa ham yaqinlashadigan boshqa sinfi yoʻq. Agar dunyoda yashayotgan hasharotlar sonini hisoblashga harakat qilsak, bu raqam shunchalik katta boʻladiki, inson ongi uni tasavvur qila olmaydi. Biror hududdagi hasharotlar sonini hisoblashni boshlashning yagona usuli — unumdor nam tuproqning bir kvadrat metr maydonida topish mumkin boʻlgan barcha hasharotlarni hisoblash. Ular soni taxminan 500 dan 2 000 tagacha boʻladi.

Bu esa atigi bir gektar unumdor tuproqda 8 000 000 ga yaqin hasharot qulay va farovonlikda yashayotganini anglatadi. Shuni hisobga olingki, agar hasharotlarni kuzatish uchun maxsus tayyorgarlikka ega boʻlmagan kishi (koʻpchiligimiz shundaymiz) bu gektardagi hasharotlarni sanashga harakat qilsa, u bu yerda faqat tasodifan uchib ketayotgan kapalak, tukli ari yoki qoʻngʻizni payqaydi. Ammo hasharotlarning aksariyati shunchalik kichikki, inson koʻzi ularni koʻra olmaydi. Ularning koʻpchiligi mikroskopik oʻlchamlarga ega. Ammo, eng muhimi, bir gektar maydonda yashovchi juda koʻp sonli bu hasharotlar orasida odamga muammo tugʻdiradigani faqat bir necha mingta va odam qandaydir tarzda boʻlsa ham ularning sonini boshqarishga harakat qiladi.

Bu omillarning barchasini hisobga olgan holda, inson aslida hasharotlar sayyorasida yashayotganini, lekin shu bilan birga koʻpchiligining mavjudligi yoki ularning haqiqiy soni haqida tasavvurga ega emasligini tushunamiz. Hasharotlar tashqi koʻrinishining xilma-xilligiga qaramay, ularning ikkita xususiyati umumiy: ularning tanasi uch qismdan iborat va odatda oltita oyoqqa ega. Bu ularning aksariyatiga tegishli, ammo istisnolar ham mavjud.