Nega ko‘l yuzasida tuman paydo bo‘ladi?
Tuman qanday paydo bo'ladi? Tuman nima?
2 min
Bizning olam

Tuman, shudring va bulutlar bir-biri bilan bevosita bogʻliqdir. U yoki bu holati — tuman, shudring yoki bulut biron-bir shartlarning oʻzgarishi, masalan, havo oqimining bor yoki yoʻqligi tufayli yuzaga kelishi mumkin. Keling, bu nega sodir boʻlishi va nima uchun baʼzi joylarda tuman paydo boʻlishini koʻrib chiqaylik. Tuman zarralari juda kichik, ularning oʻlchami 0,001 millimetrdan kam. Agar tuman juda qalin va sizga hech narsa koʻrinmayotgan boʻlsa, demak, tumanning bir kub santimetrida 1227 tadan kam boʻlmagan juda mayda zarralar boʻlishi mumkin.

Tuman paydo boʻlishi uchun namlik havoni tark etishi, kondensatsiyalanishi kerak. Bu havo qandaydir tarzda sovishi kerakligini anglatadi, chunki sovuq havo iliq havo kabi namlikni ushlab turolmaydi. Havo toʻyinish nuqtasi yoki shudring nuqtasi deb ataladigan maʼlum bir nuqtadan pastroq darajaga soviganida, tuman paydo boʻla boshlaydi. Tuman hosil boʻlishi, shuningdek, havo oqimi yordamida sovuq havoning iliq havo bilan aralashishini ham talab qiladi.

Agar havo harakatsiz boʻlsa, unda sovuq havo yer yuzasiga yaqin joyga toʻplanib, shudring paydo boʻladi. Agar tez koʻtarilayotgan havo oqimi boʻlsa, sovish yuqorida sodir boʻladi va bulutlar paydo boʻladi. Shu sababli tuman paydo boʻlishi uchun sovuq havoni iliq havo bilan aralashtiradigan havo oqimi juda kuchli boʻlmasligi kerak. Bu issiq havo massasi sovuq quruqlik yoki sovuq suv havzasi ustidan oʻtganida paydo boʻlishi mumkin. Aksincha ham, yaʼni sovuq havo iliq suv ustidan oʻtganida paydo boʻlishi mumkin.

Oxirgi holat kuzning erta tongida koʻl yoki hovuz kabi suv havzalari yaqinida kuzatiladi. Sovuq havo iliq oqim bilan bir tekis aralashib, suv havzalari ustida osilib turadigan bizga tanish tumanlarni paydo qiladi.

Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.

Eng so‘nggi maqolalarni o‘tkazib yubormang!
Telegram kanalamizni kuzatib boring!