Mashhur geolog, akademik Pyotr Nikolayevich Kropotkin oʻz kitoblaridan birida Yerning butun tarixini taxminan bir yarim soat davom etadigan kinofilm shaklida tasavvur qilishni taklif etgan.

Shunday qilib, barcha geologik davrlar koʻz oʻngimizda kadrma-kadr oʻtadigan filmni tomosha qilayotganimizni tasavvur qilamiz. Vaqt oʻlchovi — bir soniyada million yil.

100–200 million yilga toʻgʻri keladigan dastlabki bir necha daqiqada koʻz oldimizda chang, gaz va qattiq zarralardan Yer hosil boʻladi. Bu yigʻindiga tez-tez, baʼzan juda katta — diametri ming kilometrgacha boʻlgan meteoritlar tushdi. Shakllanayotgan sayyora bilan toʻqnashgan bunday meteoritlar haroratni ming darajagacha koʻtargan. Bu yosh sayyora qaʼridagi moddaning erishiga olib kelgan. Asta-sekin sayyora kurtagi atrofidagi meteoritlar galasi tarqalib ketgan va erta vulkanizm davri boshlangan. Bir necha kilometr chuqurlikdagi erigan massa birinchi vulqonlarning ogʻizlari orqali yuzaga otilib chiqib, atrofga lava oqqan. U qotib, dastlabki yer qobigʻini hosil qilgan: asta-sekin Yer qiyofasi hosil boʻlishni boshlagan.

Shundan soʻng, geologik bosqichga qadar uzoq va zerikarli arxey (qadimgi) davri boshlanadi. Bu taxminan 2 milliard 800 million yilni qamrab olgan va bizning vaqt oʻlchovimizda u 47 daqiqa davom etadi. Bu vaqt ichida okeanlar paydo boʻlishi, materik massivlaridagi quruqlik qobigʻining taxminan 90 foizi shakllanishini koʻramiz. Okeanlarda ora-sira miltillayotgan hayotni, quruqlik esa hali boʻm-boʻsh ekanini koʻrish mumkin.

Arxey oxirigacha Yerda juda sodda hayot shakllari, dengiz va suv havzalari boʻyida faqat bakteriya va eng sodda hayvonlar boʻladi.

Film boshlanganidan 50 daqiqa oʻtib, “ancha erta hayot” (proterozoy) davriga oʻtamiz. U 200 million yil davom etib, 600 million yil oldin tugagan. Bu davrda, yaʼni bizning vaqt oʻlchovimiz boʻyicha 20 daqiqada oʻsimliklar dastlab qirgʻoqdagi maydonlarni toʻldirib, keyin quruqlikni zabt eta boshlagan. Dengiz va sohillarda juda xilma-xil hayvonot dunyosi paydo boʻlgan: koʻp hujayrali hayvonlarning umurtqali boʻlmagan barcha turlari — bulutlar (gubka — suv jonivori), boʻshliqichlilar, qurtlar, mollyuskalar, boʻgʻimoyoqlilar paydo boʻlgan. Dastlabki ikki davr hayotdan butunlay mahrum boʻlmagan boʻlsa-da, uning izlari bizgacha yetib kelmagan.

Umuman boshqacha davr taxminan 600 million yil oldin boshlanadi: Yer fanerozoy (“aniq hayot”) davriga oʻtadi.