20.02.2024
Qoʻshma Shtatlarda uzuntumshuq ilk bor topilganida, paxtakorlar bu mayda jigarrang qoʻngʻizcha jiddiy zarar yetkazishi mumkinligiga ishonishdan bosh tortgan. Bu 1892-yilda Janubiy Texasda sodir boʻlgan. Taxminan oʻttiz yil oʻtgach, har yili uzuntumshuq dastidan taxminan 6 000 000 toy paxta yoʻqotilishi hisoblab chiqilgan.
Uzuntumshuqning vatani Markaziy Amerika. U shimolga Meksika orqali tarqalgan va Texas chegarasini Braunsvill yaqinida kesib oʻtgan. Koʻplab hasharotlar singari, u ham hidga juda sezgir. Tajribalar shuni koʻrsatganki, uzuntumshuqlar paxta dalasini bir necha chaqirimdan ilgʻay olishi mumkin.
Voyaga yetgan qoʻngʻizning uzunligi chorak dyuym boʻladi. Uning jagʻi tumshuqchasining uchida joylashgan boʻlib, ular paxta chanoqlarida teshik ochishga yaxshi moslangan. Qishda qoʻngʻizcha qurigan oʻt, barglar ostida yoki tuproqdagi birorta yoriqda uxlaydi. Bahorda paxta chanoqlari shakllana boshlaganida u oʻzining vayron qiluvchi ishini boshlaydi. Urgʻochi uzuntumshuq paxta chanogʻi ichiga kirib, u yerda tuxum qoʻyadi. Uch—toʻrt kundan keyin tuxumdan lichinkalar chiqib, chanoq ichidagi narsa bilan oziqlana boshlaydi. Yosh gʻoʻza gʻunchasi uzuntumshuqning eng sevimli oziqlanish joyidir. Agar gʻunchalar tugasa, qoʻngʻizlar chanoq yoki tola qoldiqlari qolgan chanoqlarga hujum qiladi. Lichinkalar qoʻngʻizlarga aylangunga qadar chanoq ichida qoladi.
Bir mavsumda uzuntumshuq toʻrt yoki beshta avlod qoldirishi mumkin. Shunday ekan, ular qancha zarar yetkazishi mumkinligini tasavvur qilish qiyin emas. Uzuntumshuqlardan zarar koʻrgan chanoqlar yetilmasdan toʻkilib tushadi, ularning tolasidan esa foydalanib boʻlmaydi.
Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.