20.02.2024
Oʻylaganimizda, sovuq yoki issiqni his qilganimizda biz hushimizda boʻlamiz. Ammo uxlayotganda tana bilan nimalar sodir boʻladi? Uyqu paytida tana mushaklari boʻshashadi. Agar uxlayotgan odamning qoʻlini koʻtarsak, u butunlay boʻshashgan boʻladi. Uxlash uchun gorizontal holatda boʻlishning sabablaridan biri bu — mushaklarning boʻshashishiga imkon berish.
Ammo uyqu paytida ham boʻshashmaydigan mushaklar guruhi mavjud. Bu koʻz va koʻz qovogʻi atrofidagi mushaklardir. Ular koʻzni yopiq holatda ushlab turadi. Tungi uyqu paytida tana juda koʻp harakatlar qiladi. Tananing u yoki bu qismining holatini yoki burilib olib, tananing umumiy holatini butunlay oʻzgartirishimiz mumkin. Uyqu vaqtida ayrim odamlar koʻproq, boshqalari esa kamroq harakatlanadi. Bu charchoq darajasi, harorat, yotishdan oldin nima isteʼmol qilingani va boshqa narsalarga bogʻliq.
Kishi bir kechada oʻrtacha 20 dan 40 tagacha harakat qiladi. Bu soatiga taxminan 30 soniya yoki butun tun davomida bir necha daqiqani tashkil qiladi. Uygʻonganimizda har birimiz tashqi hodisalarga turlicha munosabatda boʻlamiz. Biroq uyqu paytida hammamiz sezgi aʼzolarimiz qabul qiladigan signallarga taxminan bir xil munosabatda boʻlamiz. Ovoz, yorugʻlik, issiqlik, hid — uxlayotgan barcha odamlarda deyarli bir xil reaksiyalarni keltirib chiqaradi.
Uyqu paytida tanamiz ichida nimalar sodir boʻladi? Albatta, qon aylanishda davom etadi, ammo yurak urishi sekinlashadi. Nafas olish sekinlashsa ham, uygʻonish vaqtidagi kabi chuqur boʻlmaydi. Oshqozon odatdagidek ishlashni davom ettiradi. Jigar va buyraklar faoliyati sekinlashadi. Tana harorati bir darajaga pasayadi. Terlash biroz koʻpayadi, garchi uxlash paytida uygʻonish vaqtiga qaraganda kaft va oyoqlarda bu kamroq kuzatiladi.
Baʼzi odamlar tunning maʼlum vaqtida uyqu ancha chuqurroq boʻladi deb hisoblaydi. Bu notoʻgʻri. Hatto bir kecha davomida ham biz bir necha marta yuzaki uyqudan chuqurroq uyquga oʻtishimiz mumkin.
Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.