20.02.2024
Bilyard (yoki pul) qoʻshaloq hayot kechirayotganga oʻxshaydi. Koʻp yillar davomida katta shaharlarning bilyard xonalarida vijdonli odamni topish qiyin boʻlgan. Keyinchalik bilyard butun dunyo boʻylab zodagonlar oʻyiniga aylangan. Eng nufuzli uy va klublarda bilyard stollari boʻlgan. Bu oʻyin shunchalik qadimiyki, hech kim u paydo boʻlgan vaqtni ayta olmaydi. Baʼzi nufuzli kishilar u qadimgi Misrda ham oʻynalganini taʼkidlaydi. Yunonistonda u miloddan avvalgi 400 yilda maʼlum boʻlgan. Yangi davrning ikkinchi asrida Irlandiya qiroli Katkir Mor oʻzidan keyin bronzadan yasalgan kiy bilan 55 ta bilyard toʻpini qoldirgan. Avliyo Avgustin V asrda yozilgan “Istigʻfor”ida bilyardni tilga olib oʻtgan.
Turli sabablarga koʻra, ushbu oʻyin haqida XVI–XVII asrlarda koʻplab taniqli yozuvchilarning asarlarida aytib oʻtilgan. Masalan, Shekspirning “Antoniy va Kleopatra” pyesasida Kleopatra: “Keling, bilyard xonasiga boraylik”, deydi. Shotlandiya qirolichasi Mariya Styuart qamoqqa tashlanganida, uning shikoyatlaridan biri bilyard stoli tortib olingani haqida boʻlganini bilasizmi? Angliyadagi bilyardning birinchi tavsifi 1674-yilda nashr etilgan Charlz Kottonning oʻyinlarga toʻliq tavsif berilgan kitobida topilgan. Oʻsha vaqtlarda oʻynalgan oʻyin tasvirlariga koʻra, stolda halqa, qoziq va tugunlar kabi barcha turdagi toʻsiqlar boʻlgan. Oʻyinchi bu toʻsiqlarni yiqitmasdan chetlab oʻtishi kerak boʻlgan.
Taxminan 1800-yillarga kelib, oʻyin bugungi bilyardga oʻxshay boshlagan. 1807-yilda Angliyada bu oʻyin haqida yozilgan birinchi kitob nashr etilgan va unda bilyard hozirgi shakliga juda oʻxshash koʻrinishda tavsiflangan.
Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.