Jarrohlik ilk marta qachon qo‘llanilgan?
Ilk operatsiyalar qanday o'tkazilgan?
2 min
Tarix

Tanadagi har qanday operatsiyani amalga oshirishga qodir boʻlgan zamonaviy shifoxona va jarrohlarga ega boʻlgan holda, biz jarrohlik zamonaviy narsa deb hisoblaymiz. Aslida jarrohlik bilan qadimgi davrlardan beri shugʻullanishgan. Qadimgi odamlar dunyo boʻylab jarrohlikda chaqmoqtoshdan yasalgan asboblardan foydalangan. Eng xavfli va qiyin operatsiyalardan biri hisoblanadigan bosh suyagidagi operatsiyalar qadim zamonlardan beri chaqmoqtosh asboblar bilan amalga oshirilgan. Bu tarixdan ilgarigi davrlarda ham boʻlgan. Chaqmoqtosh asboblar yiring bogʻlagan joylarni ochish va qon olish uchun ham ishlatilgan. Bu maqsadlarda boshqa “asboblar” — baliq tishi va hatto oʻsimliklarning oʻtkir tikanlaridan ham foydalanilgan. Koʻzdagi katarakta tikanlar bilan olib tashlangan. Asboblarga boʻlgan ehtiyoj orta boshlagan, amputatsiya uchun kremniy asboblar oʻrniga arra paydo boʻlgan. Bu mutlaqo aniq, chunki topilgan koʻplab mumiyolarda bunday operatsiyalar natijasi yaqqol koʻzga tashlanadi.

Odamlar bronza va temirdan kerakli qurollarni yasashni oʻrgangach, qaychi, temir igna va boshqa murakkab asboblar ixtiro qilingan. Ushbu takomillashtirilgan asboblar yordamida odamlar qiyinroq operatsiyalarni amalga oshira boshlagan. Bugungi kunda amalga oshirilayotgan operatsiyalarning aksariyati, shu jumladan, murakkab operatsiyalar qadimgi davrlarda ham amalga oshirilganini isbotlovchi qaydlar mavjud. Pompey qoldiqlari orasida juda murakkab jarrohlik asboblari topilgan. Operatsiyalar ming yillar davomida anesteziyasiz amalga oshirilgan va bu odamni behushlikka olib kelgan. Shuningdek, infeksiyalardan saqlanish boʻyicha yetarli bilimlar boʻlmagan. Operatsiyalar hali kasalliklar sababi haqida hech narsa maʼlum boʻlmagan davrlarda amalga oshirila boshlangan. Ammo katta ehtimol bilan, operatsiyalar muvaffaqiyatli oʻtgan boʻlishi kerak, aks holda ular davom ettirilmasdi. Ikki kashfiyot — anesteziya va infeksiyaning oldini olish vositalari paydo boʻlishi zamonaviy jarrohlikni amalga oshirish imkonini berdi.

Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.

Eng so‘nggi maqolalarni o‘tkazib yubormang!
Telegram kanalamizni kuzatib boring!