Har bir kishining tuzga boʻlgan ehtiyoji turlichadir. Ammo shunga qaramay, hozir dunyodagi barcha odamlar oziq-ovqat uchun tuzdan foydalanadi. Xoʻsh, qadimda qanday boʻlgan? Garchi u yaqin boʻlsa ham, odamlar tuzni qazib ololmagan. Ular shunchaki tuzsiz qanoatlangan. Tuz yevropaliklar tomonidan mintaqalarga kiritilguniga qadar Amerika va Hindistonning koʻp qismi uchun nomaʼlum boʻlgan.

Afrikaning ayrim joylarida tuz haligacha faqat boylar sotib olishi mumkin boʻlgan, qimmatbaho narsa hisoblanadi. Asosan sut yoki goʻsht isteʼmol qiladigan odamlar uchun tuz unchalik kerak emas. Ayniqsa, goʻsht xom yoki qovurilgan holatda isteʼmol qilinsa. Ularda tabiiy tuzlar saqlanib qoladi. Ammo vegetarian parhezda boʻlgan yoki qaynatilgan goʻshtni isteʼmol qiladigan odamlarning tuzga ehtiyoji koʻproq.

Odamzod oziq-ovqat izlab, koʻchmanchi turmush tarzini toʻxtatganidan beri, har kuni tuz isteʼmol qila boshlagan. Bir kun kelib, u oʻtroq turmush tarziga oʻtib, dehqonchilikni boshlagan va tuzni isteʼmol qilish odatiy holga aylangan.

Tuz faqat ovqatga sepiladigan kukun boʻlmagan. U har doim biror ramzni anglatgan. Masalan, “Non-tuz” iborasi butun dunyoda yaxshilik (ezgulik) tilagi sifatida ishlatiladi. Odamlar maʼbudlarga sigʻingan qadimgi davrlarda tuz har doim qurbonlikning bir qismi boʻlib, muqaddas hisoblangan. Mahsulotlar buzilmasligi uchun ham tuzdan foydalaniladi. Shuning uchun u chidamlilik, ishonchlilik ramziga aylangan. Injil davrida odamlar ahdnoma yoki bitim tuzmoqchi boʻlganida, ular buni kafolat ramzi sifatida tuz bilan ovqatlanish paytida qilgan. Shuning uchun ham Injilda “tuz shartnomasi” iborasi mavjud.

Odamlarning kundalik tuz isteʼmoli ortib borgan sari, u shunchalik zarur boʻlib borgan. Tuz savdoning muhim qismiga aylangan. Italiyaning eng qadimgi yoʻllaridan biri — Via Salaria deb atalib, bu “tuz yoʻli” degan maʼnoni anglatadi. Chunki u yerda tuz tashilgan. Qadimgi Rim davrida armiya zobit va askarlari tuz uchun ustama pul olgani uchun ingliz tilidagi “ish haqi” soʻzi “tuz” soʻzidan kelib chiqqan.