20.02.2024
Bu savolga tana ovqatni “hazm qiladi” deb javob berish mumkin. Ammo buni qanday amalga oshiradi? Ovqat hazm qilish tizimi isteʼmol qilingan oziq-ovqat bilan ikkita asosiy ish bajaradi. Birinchidan, tana boʻylab tarqalishini taʼminlash uchun oziq-ovqatning katta molekulalarini parchalaydi. Katta molekulalar hujayra va toʻqimalarga kira olmaydi. Hujayralar qobigʻi orqali kira olishi uchun kraxmal shakarga, oqsil esa aminokislotalarga aylantirilishi kerak.
Ovqat hazm qilish tizimining ikkinchi vazifasi oziq-ovqatning “begona” molekulalarini tana molekulalariga aylantirishdir. Biz sut, goʻsht, qahva, kartoshka, baliq kabi turli xil oziq-ovqat molekulalarini isteʼmol qilishimizni unutmang. Tovuqning bir boʻlagini yeganimizda, tanamizning biron-bir qismini bu tovuq tarkibidagi oqsil bilan almashtira olmaymiz.
Inson tanasi odatda maʼlum bir tartibda joylashgan inson oqsili molekulalaridan iborat. Shuning uchun organizm yogʻ, un, baliq, meva va boshqa mahsulotlar molekulasini elementlarga ajratishi kerak. Inson oqsili, yogʻ va kraxmallar ushbu elementlardan iborat boʻlishi kerak.
Ovqatning soʻrilish jarayoni juda murakkab. U ogʻizda boshlanadi — soʻlak kraxmallarni parchalay boshlaydi. Keyin bu jarayonning katta qismi oshqozonda davom etadi. Bu yerda oshqozon sharbati oziq-ovqat bilan aralashtiriladi. Oziq-ovqat suyuqlik shaklida kichik ichakka oʻtadi. Bu yerda oqsillarning parchalanishi tugaydi, yogʻlar mayda tarkibiy qismlarga boʻlinadi va kraxmalning soʻrilishi yakunlanadi. Hazm qilingan moddalar kichik ichak devorlari boʻylab tarqalganda, ular qon va limfa tomonidan soʻriladi. Ozuqa shu tarzda tananing barcha hujayralariga yetib boradi.
Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.