20.02.2024
Birinchidan, qotishma bu — eritish jarayonida bir nechta metallarni aralashtirish natijasida hosil boʻlgan metall. Qalay-qoʻrgʻoshinli qotishmaning asosi qalaydir. Odatda qoʻrgʻoshinning 1 qismiga 6 yoki 4 qism qalay aralashtiriladi. Bunday qotishma ming yillar davomida tayyorlangan boʻlsa ham, aniqroq sanani aytish qiyin. Aytishlaricha, u qadimgi xitoyliklar, misrliklar va yunonlarga ham maʼlum boʻlgan. Qadimgi rimliklar ham uni quygan.
Qalay-qoʻrgʻoshinli qotishma odatda Angliya bilan bogʻliq hisoblanadi va buning sababi bor. Kornuollda yuqori sifatli qalay konlari boʻlgan. Angliya uni qadim zamonlardan beri eritib kelgan va Kornuoll qalayi Yevropaning boshqa joylarida ham bunday qotishmalarni tayyorlash uchun ishlatilgan. Qalay-qoʻrgʻoshinli qotishma asosan uch maqsadda — cherkov idishlari, uy-roʻzgʻor va jamoat ehtiyojlari uchun ishlatilgan. Qalay-qoʻrgʻoshinli qotishmadan yasalgan idishlar Angliyadagi cherkov marosimlarida oʻrta asrlardan beri ishlatilgan. Angliyada bu qotishma likopcha va finjonlarni tayyorlash uchun keng qoʻllangan.
Ammo vaqt oʻtishi bilan boylar kumush idishlarni afzal koʻra boshlagan, oʻrta sinf vakillari esa kumush oʻrniga qalay-qoʻrgʻoshinli qotishmadan foydalangan.
XIV asrdan boshlab bu qotishma Fransiyada koʻzoynak va qadah, likopcha, tuzdon va kastryulkalarni yasash uchun ishlatilgan.
XIV asrda Germaniyada qalay-qoʻrgʻoshinli qotishmani sanoat miqyosida ishlab chiqarish vujudga kelgan va deyarli bir vaqtning oʻzida Belgiya, Gollandiya, Shveysariya, Rossiya va Skandinaviya mamlakatlarida ham uni eritib olish boshlangan.
Qoʻshma Shtatlarning erta mustamlakachilik davrida u koʻproq uy ehtiyojlari uchun ishlatilgan. Baʼzi buyumlar XVII asrga taalluqli, ammo bu qotishma koʻproq 1750–1850-yillarda ishlab chiqarilgan va asosan turli xil uy anjomlarini tayyorlash uchun ishlatilgan. Qalay-qoʻrgʻoshinli qotishma Xitoy, Koreya va Yaponiyada 1000 yildan koʻproq vaqt oldin eritib olingan.
Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.