Koʻplab dastlabki sivilizatsiyalar turli xil zargarlik buyumlari, shu jumladan, toshlar gʻayrioddiy va sirli kuchga ega ekani, baʼzi toshlar kasallikning oldini olishi yoki hatto davolashi mumkinligiga ishonch bilan yashagan. Toshlarning kuchi haqidagi bu tushuncha haligacha tugʻilgan oyiga mos keladigan toshni oʻzi bilan olib yurish odati sifatida saqlanib qolgan. Bu tushuncha juda qadimiy boʻlsa-da, tumor olib yurish anʼanasi XVI asrga borib taqaladi. Mana, oylarga mos keladigan anʼanaviy toshlar:

yanvar — yoqut,

fevral — ametist,

mart — akvamarin,

aprel — olmos,

may — zumrad,

iyun — marvarid,

iyul — yoqut,

avgust — olivin,

sentyabr — sapfir,

oktyabr — opal,

noyabr — topaz,

dekabr — feruza.

Eng qiziq eʼtiqodlardan biri bu qimmatbaho toshlarning kuchiga ishonishdir. Masalan, baʼzi toshlar sevgi-muhabbat va turmushga chiqishga taʼsir qiladi deb hisoblanadi.

Feruza er-xotin oʻrtasidagi kelishmovchiliklarni bartaraf etish uchun moʻljallangan.

Akvamarin er-xotin oʻrtasida kuchli sevgi paydo boʻlishiga yordam beradi.

Topaz — sadoqat ramzi. Topaz olib yurgan kishi butun umri davomida turmush oʻrtogʻiga sodiq qolishi aytiladi.

Kasalliklarni davolash qobiliyatiga ega boʻlgan toshlar orasida ametist bosh va tish ogʻrigʻiga qarshi kurashda ayniqsa samarali deb hisoblangan, olmos esa moxov, aqldan ozish va uyqudagi bosinqirashlardan xalos boʻlishga yordam beradi deb hisoblangan.

Agat bezgakda yordam bergan.

Sapfir yovuz kuchlardan himoya qiladi deb hisoblangan. Xitoyliklar farzandlarini zararli taʼsirlardan himoya qilish uchun ularning qoʻl yoki oyoqlariga bilakuzuk taqishgan. Hindlar marvarid ularni har qanday balodan himoya qiladi deb hisoblaydi.

Yoqut egasini shikastlanishdan (qonday qip-qizil rangi tufayli) himoya qilish uchun taqiladi.

Feruza egardan yiqilib tushishdan saqlagan. Opal shodasi hayot va sargʻish sochlarning rangini saqlashiga ishonadigan odamlar hali ham bor.