20.02.2024
Ballada bu — biror-bir voqeani hikoya qiladigan xalq qoʻshigʻining bir shakli. U oʻrta asrlarda Yevropada paydo boʻlgan. Ballada voqea haqida oddiy shaklda va toʻgʻridan toʻgʻri, baʼzan dialog shaklida bayon qiladi. Baʼzi balladalarga raqsga tushish va balladalar musiqiy hamrohlikka ega boʻlishi (yoki boʻlmasligi) mumkin. Ular har doim kuylarga qaraganda soʻzlarga koʻproq eʼtibor beriladigan tarzda ijro etiladi. Balladalar doimo tarixga yoʻnaltirilgan boʻlgani uchun ularda ishlatiladigan kuylar juda chiroyli.
Turli mamlakatlarning balladalari bir-biridan farq qiladi va har xil nomlarga ega. Fransiyada ular ballada, Italiyada — “ballata”, Ispaniyada — romans, Rossiyada esa bilina deb ataladi. Amerikada balladalar bir nechta guruhlarga boʻlingan. Ulardan biri bizni olti yoki yetti asr oldingi Britaniya tarixiga qaytaradigan anʼanaviy balladalardan iborat. Ular koʻp avlodlar orqali ogʻzaki ravishda yetkazilgani uchun oʻzgarishlarga uchragan turlari koʻp. Balladalarning yana bir guruhi XVII–XIX asrlardagi Angliyaga borib taqaladi. Ba’zan ularni plakat balladalari deb atashadi. Ularning ko‘pchiligi soʻnggi yangiliklar nashr etilgan plakatlarning orqa tomoniga chop etilgan va koʻchalarda bir penniga sotilgan.
Inglizlar balladalarni oʻz koloniyalariga olib kelgan va u yerda ularning aksariyati saqlanib qolgan. Ulardan namuna sifatida foydalanib, amerikaliklar Jessi Jeyms va Billi Kid kabi banditlar, Jon Genri kabi kuchli kishilar va “yosh Sharlotta” kabi omadsiz qizlar haqida balladalar yaratgan. Ular koʻpincha eski ingliz kuylari asosida yaratilgan, koʻp hollarda esa xuddi shu syujet bilan Amerika musiqasidan foydalanilgan.
Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.