20.02.2024
Garchi oʻchoq hali ham uydagi asosiy issiqlik manbasi boʻlsa-da, XV asrning boshlarida pechlar paydo boʻla boshlagan. Pech xona ichida joylashgani va uni issiqlik nurlanishi hamda issiq havo harakatlanishi bilan isitgani uchun u oʻchoqqa nisbatan samaraliroq boʻlgan. Havoning harakatlanishi uning qizdirilganda yuqoriga koʻtarilishi va soviganida pastga tushishini anglatadi. Birinchi pechlar loy yoki gʻishtdan, eshiklari esa tunuka yoki bronzadan yasalgan. Tunuka arzonlashgani sayin, pechlar butunlay undan tayyorlana boshlangan. Metall loy yoki gʻishtga nisbatan issiqlikni ancha yaxshi oʻtkazadi, shuning uchun temir pechlarning paydo boʻlishi katta taraqqiyot edi. Ular koʻproq issiqlik berib, xonadagi havoni yaxshiroq isitgan.
Birinchi metall pechlar besh plastinkali deb atalgan. Bu biri tepada, biri asosda va uch tomonida bittadan — beshta tunuka plastinkadan yasalgan quti boʻlgan. Toʻrtinchi tomon ochiq boʻlib, pechkaning bu tarafi tutun quvur orqali chiqishi uchun kaminga qoʻyilgan. Kaminga qoʻyish talab qilinmaydigan birinchi metall pechlar Gollandiya va Skandinaviyada ishlab chiqarilgan. Ular olti plastinkali boʻlib, qutining olti tomonini hosil qiladigan oltita temir plastinkalardan yasalgan. Bu pechlarning yoqilgʻi uchun va kulni tozalash uchun eshigi boʻlgan. Shuningdek, ularda havo yaxshi tortilishi uchun oʻtxona teshigi va tepada moʻri mahkamlanishi uchun tuynuk boʻlgan.
Dastlabki pechlarda oʻtin, ko‘mir yoki boshqa arzon mahalliy yoqilgʻi yoqilgan. 1820-yillarda Amerikada koʻmir yoqiladigan va sokol pechi deb ataladigan pechlar paydo boʻlgan. Ular arzon boʻlgan kichik koʻmir boʻlaklarini yoqishga moʻljallab yasalgan. Koʻmir oʻtxonadagi panjara ustida yongan. Bunday pechkadan kuniga 24 soat foydalanish mumkin boʻlgan.
Matnda xato topdingizmi? Kerakli matnni belgilang va CTRL+ENTER tugmalarini bosing.